چطور فونت‌ها سرعت سایت را کند می‌کنند؟

اهمیت فونت‌های فارسی در وب‌سایت‌ها

فونت‌ها یکی از عناصر حیاتی در طراحی وب هستند؛ نه فقط برای زیبایی بصری، بلکه برای هویت برند، خوانایی و تجربه کاربری بهتر. در وب‌سایت‌های فارسی، اهمیت فونت دوچندان است، چرا که فونت‌های پیش‌فرض اغلب با زبان فارسی سازگاری مناسبی ندارند و باعث افت کیفیت نمایش محتوا می‌شوند. بنابراین، استفاده از فونت‌های فارسی اختصاصی مانند «ایران‌سنس»، «وزیر» و «ایران یکان» به یک استاندارد در طراحی مدرن فارسی تبدیل شده است.

اما در کنار مزایای ظاهری، انتخاب و نحوه‌ی استفاده از فونت‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سرعت بارگذاری سایت داشته باشد. این موضوع به‌ویژه در دستگاه‌های موبایل یا در شبکه‌های با سرعت پایین، بیشتر به چشم می‌آید.

چرا فونت‌ها می‌توانند سرعت سایت را کند کنند؟

۱. حجم بالای فایل‌های فونت

فونت‌ها معمولاً به‌صورت فایل‌هایی با فرمت‌هایی مانند .woff, .woff2, .ttf و … بارگذاری می‌شوند. برخی فونت‌های فارسی، به‌ویژه در نسخه‌های کامل یا بولد، می‌توانند حجمی بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ کیلوبایت یا بیشتر داشته باشند. وقتی چندین وزن (Light، Regular، Bold و …) و استایل مختلف از یک فونت بارگذاری شود، این حجم چند برابر می‌شود.

۲. درخواست‌های HTTP اضافی

هر فونت که در سایت استفاده می‌شود، معمولاً نیاز به یک یا چند درخواست HTTP مجزا دارد. در شرایطی که تعداد درخواست‌ها زیاد شود، زمان بارگذاری صفحه (Time to First Paint و Time to Interactive) افزایش می‌یابد، مخصوصاً روی سرورهایی با تأخیر بالا یا سایت‌هایی با منابع زیاد.

۳. فونت‌فلش (FOIT / FOUT)

در فرآیند بارگذاری فونت، مرورگرها گاهی قبل از بارگیری فونت، هیچ متنی را نمایش نمی‌دهند (FOIT – Flash of Invisible Text) یا ابتدا با یک فونت پیش‌فرض متن را نشان می‌دهند و سپس فونت اصلی جایگزین می‌شود (FOUT – Flash of Unstyled Text). این اتفاقات باعث تجربه کاربری ضعیف و حس کندی سایت می‌شوند.

۴. استفاده همزمان از چند فونت

استفاده از چند خانواده فونت (مثلاً یک فونت برای متن و دیگری برای عنوان‌ها) باعث افزایش تعداد فایل‌های فونت و حجم کلی می‌شود. هر فونت ممکن است چندین وزن و استایل داشته باشد، که اگر به‌درستی مدیریت نشود، بار اضافی زیادی روی سایت وارد می‌کند.

فونت‌های متغیر (Variable Fonts)؛ راه‌حلی مدرن

فونت‌های متغیر (Variable Fonts) نسل جدیدی از فونت‌ها هستند که تمام وزن‌ها و استایل‌ها را در یک فایل واحد ذخیره می‌کنند. به جای بارگذاری جداگانه فونت‌های Light، Regular، Bold و ExtraBold، می‌توان از یک فایل متغیر استفاده کرد.

مزایای فونت‌های متغیر:

• • کاهش تعداد فایل‌های مورد نیاز
  • حجم کلی کمتر نسبت به چند فایل استاتیک
  • انعطاف‌پذیری بالا در طراحی (می‌توان وزن دلخواه بین ۱۰۰ تا ۹۰۰ انتخاب کرد)
  • بهبود عملکرد در سایت‌هایی که نیاز به فونت‌های متنوع دارند

برای خرید قانونی فونت‌های متغیر به وبسایت فونت ایران مراجعه نمایید.

راهکارهایی برای کاهش تأثیر فونت بر سرعت سایت

۱. استفاده از فرمت‌های بهینه (مانند WOFF2)

فرمت WOFF2 نسبت به WOFF یا TTF فشرده‌تر است و توسط اکثر مرورگرهای مدرن پشتیبانی می‌شود. همیشه فونت‌ها را به این فرمت تبدیل کنید و نسخه‌های قدیمی‌تر را فقط در صورت نیاز بارگذاری کنید.

۲. Preload فونت‌ها(پیش‌بارگذاری)

استفاده از تگ <link rel=”preload”> به مرورگر اجازه می‌دهد تا فونت را زودتر از دیگر منابع بارگیری کند:

<link rel="preload" href="/fonts/Iransans.woff2" as="font" type="font/woff2" crossorigin="anonymous">

3. کاهش تعداد وزن‌ها و استایل‌ها

اگر سایت فقط از یک یا دو وزن فونت استفاده می‌کند، نیازی به بارگذاری کل خانواده نیست.

4. فونت ساب‌ست (Font Subsetting)

در صورت نیاز، می‌توان از ابزارهایی مانند Font Squirrel برای حذف کاراکترهای غیر ضروری و کاهش حجم فایل فونت استفاده کرد.

5. استفاده از CDN برای فونت‌ها

اگر از فونت‌های عمومی مانند Google Fonts یا نسخه‌های ایرانی مشابه استفاده می‌کنید، می‌توانید آنها را از CDN بارگذاری کنید تا زمان پاسخ بهبود یابد.

فرمت‌های پیشنهادی برای فونت‌های وب

جمع‌بندی

فونت‌ها نقش اساسی در تجربه کاربری و زیبایی سایت دارند، اما اگر به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند سرعت سایت را به‌شدت کاهش دهند. استفاده از فرمت‌های فشرده مانند WOFF2، فونت‌های متغیر، کاهش تعداد وزن‌ها، پیش‌بارگذاری و ساب‌ست کردن فونت‌ها از راهکارهای مؤثر برای بهینه‌سازی عملکرد سایت هستند.

در وب‌سایت‌های فارسی، توجه به انتخاب فونت مناسب هم از نظر زیبایی و هم از نظر فنی حیاتی است. با رعایت اصول بالا، می‌توان تعادل مناسبی میان طراحی زیبا و عملکرد سریع سایت برقرار کرد.